Vijf lagen van Lencioni – #1 Teamvertrouwen

Teamvertrouwen is een belangrijke laag in de Piramide van Lencioni. Met vertrouwen binnen het team voorkom je frustraties. Het gaat hierbij om de bereidheid en het vermogen om je als collega’s kwetsbaar op te stellen naar elkaar en is dus een belangrijke eigenschap voor goed functionerende teams. Het is geen doel an sich om je kwetsbaar op te stellen, maar op het moment dat jullie dat kunnen, is het veel makkelijker om samen te werken. Wat hier onder ligt, is bijvoorbeeld elkaar gevraagd en ongevraagd oprechte feedback durven geven, makkelijk hulp vragen als je iets niet begrijpt, ook durven toegeven als je iets nog niet zo goed kunt of snapt. Kortom, het loslaten van onnodige gemodder en alles uitzoeken in je eentje omdat je jezelf groter voordoet dan dat je bent. Natuurlijk is zelfstandigheid belangrijk, maar het is ook belangrijk om samen snelheid te maken en van en met elkaar te durven leren. Dat gebeurt op dit niveau.

Ben jij leidinggevende of teamcoach en heb jij te maken met een team waarin het teamvertrouwen nog wat laag is, dan zijn er 3 dingen die jij kunt doen. Lees verder voor een verdieping op de eerste laag ‘vertrouwen’, uit ons eerdere artikel ‘Aan de slag met de Piramide van Lencioni’.

Optie 1: Krijg grip op het begrip ‘vertrouwen’ en onderlinge vertrouwensrelaties

Wat kan helpen, is om het containerbegrip ‘vertrouwen’ meer te duiden. Zelf gebruiken wij graag de ideeën van Covey en zijn boek ‘The Speed of Trust’ om grip te krijgen op dit onderwerp wat toch een beetje groots en ongrijpbaar is. In het boek ‘The Speed of Trust’ heeft Covey het over de 13 gedragingen van relatievertrouwen. Wat heel helpend kan zijn, is om mensen zich te laten realiseren welke van die gedragingen voor hen persoonlijk heel belangrijk zijn. En welke gedragingen zij missen in de relatie tot anderen. Heel concreet kun je met dit deel van vertrouwen aan de slag via een paar fases.

Fase 1: reflectie

Als collega’s met elkaar in gesprek moeten over vertrouwen, dan is dat altijd heel spannend. Want tsja, hoe vertel je iemand dat je hem of haar niet vertrouwt? Dat is nogal een ding… En daarom kunnen die 13 gedragingen heel goed helpen. De eerste stap die wij vaak nemen met teams, is de ‘zachte steen’ inbouwen voor een stukje reflectie. Door iedereen voor zichzelf bijvoorbeeld onze werkvorm ‘Trek de lijntjes’ uit te laten voeren, kunnen zij vrij eenvoudig aangeven met wie ze prima samenwerken, bij wie ze extra hun best moeten doen en met wie de samenwerking al vlot en optimaal verloopt. Door hier tijd voor te nemen en de uitkomst te analyseren, krijg je al aardig duidelijk met welke collega’s het teamvertrouwen al goed zit en waar nog niet.

Fase 2: in gesprek

Vervolgens is het belangrijk om de uitkomst verder te duiden. In een professionele relatie kun je heel goed inhoud geven aan de opdracht om het teamvertrouwen te herstellen. De 13 gedragingen komen goed van pas om te analyseren wat hetgeen is wat je dwars zit, wat je mist of wat je nodig hebt van de ander in een relatie waar het teamvertrouwen nog niet optimaal is. Zo zie je bijvoorbeeld ook welke dingen voor jou heel belangrijk zijn.

Als je in gesprek gaat met de ander, kunnen jullie naar elkaar terugkoppelen hoe jullie de werkrelatie met elkaar beoordelen op het vlak van teamvertrouwen. Iets wat heel spannend is. Maar op het moment dat je dit doet, krijg je de kans om de samenwerking objectief te analyseren en te kijken hoe je dingen op vertrouwensniveau echt beter kunt maken. Onthoud daarbij vooral dat mensen van nature geen klootzakken zijn, maar zich soms gewoon zo gedragen! Die 2 zaken uit elkaar houden relativeert ook enorm.

Kortom, wil je als teamcoach of leidinggevende aan de slag met het onderwerp teamvertrouwen, dan is het gesprek aangaan over de as van ‘wat is vertrouwen’, hoe zijn de vertrouwensrelaties binnen het team nu, wat zijn de 13 gedragingen en hoe staat het daarmee in de onderlinge relaties, enorm belangrijk. Dit is een waanzinnige teaminterventie.

Neem hier echt de tijd voor

Ons advies is wel om dit heel serieus aan te pakken, want het is een best grote en heftige opgave. Laat jezelf altijd goed begeleiden of bereid je er als leider of teamcoach enorm goed op voor. Misschien dat je de voorbereidende opdrachten al eerder laat uitvoeren dan de meeting zelf, zodat de mensen in jouw team echt de kans krijgen om erover na te denken.

Vooral mensen met een meer introvert karakter komen niet best tot hun recht wanneer je ze ‘overvalt’ met dit soort opdrachten. Dus gun iedereen een goede voorbereiding en krijg direct inzicht in de mate waarin iedereen teamvertrouwen en teamontwikkeling serieus neemt.

Optie 2: Leer elkaar (opnieuw) kennen

Het tweede wat je kunt doen wanneer het teamvertrouwen laag is, is door elkaar heel bewust beter te leren kennen. Dat gebeurt ook in de ‘vormende’ fase van teams. Maar het gekke is, dat als mensen al een tijdje met elkaar samenwerken en er soms nieuwe mensen bij komen, dat we dan weleens vergeten om onszelf opnieuw aan elkaar voor te stellen. Vaak wordt er op den duur ook niet meer in geïnvesteerd om elkaar te ‘blijven kennen’. Toch is dat heel belangrijk, want mensen veranderen nou eenmaal.  Sommige van die veranderingen krijg je heel bewust van je collega’s mee en sommige ook niet. Dus elkaar (opnieuw) leren kennen helpt enorm. Al helemaal omdat op het moment van wantrouwen mensen aannames over elkaar gaan doen. Door als teamcoach of leider het initiatief te nemen om elkaar binnen het team beter te leren kennen, zie je dat mensen ontdooien en open worden naar elkaar. Hiervoor kun je mooie werkvormen gebruiken waarbij ruimte ontstaat voor elkaars levensverhaal, waarbij je een passende kletspot gebruikt of waarbij je jezelf simpelweg opnieuw aan elkaar voorstelt. Doordat aannames wegvallen en er begrip voor elkaar komt, ontstaat ook verbinding. Want als je iemand begrijpt, dan is het heel moeilijk om afstandelijk te blijven doen.

Het is niet zo ingewikkeld

Uit ervaring weten we dat dit werkt. We krijgen vaak genoeg tijdens een intake de vraag: ‘help ons, want het teamvertrouwen is laag’. En eigenlijk is all it takes, elkaar beter leren kennen. Dat is dus niet zo ingewikkeld, maar het voelt voor heel veel teams wel heel oncomfortabel om niet in gesprek te zijn over de inhoud van het werk, maar het te hebben over elkaar. Dat voelt als verspilling. Maar op het moment dat we daar af en toe even goed de tijd voor nemen, gaan we er juist enorm snelheid door maken. Dus zorg voor een goede gelegenheid waarop het team elkaar beter leert kennen. Dat is meestal niet met een biertje erbij tijdens de vrij-mi-bo of tijdens een etentje met het team, want dan schieten we vaak in de oppervlakkigheid. Een goed gesprek vraagt om goede onderwerpen en goede begeleiding. Anders kom je niet makkelijk tot de kern.

Optie 3: Ken elkaars talent

Ten slotte is het derde wat jij als teamcoach of leider kunt doen om een stap te maken in teamvertrouwen, ervoor zorgen dat je elkaar beter leert kennen op profiel. Ontdek elkaars talent! Mensen die van elkaar weten wat hun zwakke plekken zijn, maar ook vooral weten wat elkaars talenten zijn, kunnen daar gebruik van maken. En wie wil er nou niet lekker in z’n talent werken? Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om elkaars talent te ontdekken. Zo is er een talentenspel waarin je elkaar talenten toekent. Je kunt ook een soort ‘spelerskaart’ maken voor iedereen waarop je elkaars goede eigenschappen neerzet, elkaars valkuilen, wat wil je worden als je later ‘groot’ bent. Kortom, elementen die je ook nog eens leuk grafisch weergeeft.

Of kies voor de professionele aanpak met MBTI

Je kunt het ook professioneler en dieper aanpakken en bijvoorbeeld MBTI gebruiken om profielen in kaart te brengen. Het mooie aan die manier van werken is dat het niet gaat om wat je kunt, maar om je voorkeursstijl waarbij alle 16 mogelijke persoonlijkheidsvoorkeuren iets positiefs bijdragen aan het team. Hiermee leer je jezelf en de ander beter kennen. Jullie verschillende voorkeuren en talenten worden hiermee ook een gezamenlijke kracht. Want hoe diverser het team, hoe prettiger het vaak samenwerkt. Heb je interesse om elkaar te leren kennen op basis van MBTI? Neem dan een kijkje in onze academie waar je een workshop ‘MBTI voor Teams’ kunt boeken die hier volledig op is gericht en een absolute verrijking is voor jullie teamwork.

Het is na een MBTI-sessie uitermate belangrijk om ook zorg te dragen voor opvolging van de verworven voorkeursprofielen. Vooral na het ophalen van MBTI-profielen zien we dat het minstens zo belangrijk is om aandacht te (blijven) geven aan de uitnutting van deze kennis binnen het teamwork. Het met regelmaat laten terugkomen van de voorkeursprofielen in 1-op-1 gesprekken en in teamgesprekken is belangrijk voor duurzaam beter teamwork. Het zou zonde zijn van de tijd, geld en energie die erin is gestoken als deze kennis naar de achtergrond verdwijnt. De kracht is om continu te kijken of iedereen nog wel vanuit zijn voorkeursprofiel werkt.   

Opgelucht samen als team verder

Wil jij als leidinggevende of teamcoach met het onderwerp ‘teamvertrouwen’ aan de slag? Dan zijn de verschillende opties dus om het gesprek aan te gaan over het begrip ‘teamvertrouwen’, om elkaar beter te leren kennen en/of om pro-actief elkaars talenten en voorkeursprofielen ontdekken. Bij elke optie is het belangrijk dat de gesprekken plaatsvinden binnen een veilige sfeer en setting. Het liefst onder professionele begeleiding. Het onderwerp is dermate ongemakkelijk en buiten de comfortzone van de meeste mensen, dat er snel naar een ‘escape’ wordt gezocht. Het is namelijk niet zo makkelijk en prettig om zo persoonlijk met collega’s te zijn, en al helemaal niet als het vertrouwen er op dat moment niet is. Maar ook hier geldt, korte termijn pijn, lange termijn fijn. Want iedere keer weer merken wij de enorme opluchting binnen het team en de leidinggevende, waarna ze weer vol positieve energie samen met elkaar door kunnen.

Welke optie kies jij?

Met inspirerende groet,

Annelies Rulkens-Zielman
Directeur/Eigenaar bij Inn-spiratie: team- en leiderschapsontwikkeling

Terug naar overzicht